दैलेखको महाबु गाउँपालिका–६ रानीवन। आज साधारण देखिने यो बस्ती एक समय नयाँ सपना, नयाँ प्रयोग र नयाँ सम्भावनाको जन्मस्थान थियो। सन् २००१ सालमा यही गाउँमा जन्मिएका टोपबहादुर सिंहले नेपाली गाउँहरूको परम्परागत सोचभन्दा फरक बाटो रोज्दै दैलेखमा सम्भवत पहिलो व्यावसायिक कृषिको ढोका खोलिदिए—जुन इतिहास आज पनि उतिकै चम्किलो छ।

नेपालगञ्जमा एसएलसी परीक्षा सकेर गाउँ फर्किँदा उहाँलाई पिताले भनेका केही शब्दहरू जीवनभरको कम्पास बने—“श्रम गर्न लाज मान्नु हुँदैन, गाउँलाई अगाडि बढाउन काम बाटो खोज्नुपर्छ।” ब्रिटिश सेनामा कार्यरत पिताको अनुभव, आत्मनिर्भर बन्ने पाठ र गाउँप्रतिको समर्पणले टोपबहादुरलाई गाउँमै बसेर केही नयाँ गर्न प्रेरित गर्यो।

स्याउको पहिलो खेती : दैलेखको पहिलो व्यावसायिक प्रयास (२०१८ साल)

त्यो समय दैलेखमा व्यावसायिक खेती भन्ने कुरा कल्पनाजस्तै थियो। तर २०१८ सालमै टोपबहादुरले रानीवनमा पहिलो पटक स्याउखेती सुरु गरे। सफलताका हिसाबले अत्यन्तै चुनौतीपूर्ण भए पनि यो प्रयासले दैलेखमा व्यावसायिक खेतीको सम्भावना पहिलो पटक उजागर गर्यो।

गाउँका मानिसहरूले “पढे–लेखेको मान्छेले जागिर खानुपर्छ” भन्दै आग्रह गरेपछि उहाँले विद्यालयमै दुई वर्ष शिक्षण पेशा अंगाल्नुभयो। तर गाउँकै आवश्यकता र परिवेशले फेरि उहाँलाई राजनीतितिर तान्यो।

२०२१ साल : राजनीति प्रवेश र लगातार विजय

२०२१ सालमा जुँगाको रेखा मात्रै बसेको उमेरमै टोपबहादुर सिंह स्थानीय राजनीति प्रवेश गर्नुभयो। रानीवन गाविसको प्रधानपञ्चमा पहिलो चुनावमै विजय—र त्यसपछि निरन्तर दुईपटकभन्दा बढी जनताको विश्वास। कुनै समय शिक्षण पेशामा रमाइरहेका युवा त्यही बेला दैलेखको नेतृत्वको केन्द्रमा स्थापित भइसकेका थिए।

जिल्ला पञ्चायत विकास समितिको उपसभापति (२०२७)

२०२७ सालमा उहाँ जिल्ला पञ्चायत विकास समितिको उपसभापति बने। सदरमुकाम बसाइ बढ्दै जाँदा टोपबहादुर सिंहले फेरि एउटा असम्भवजस्तै लाग्ने सपना बोके—दैलेखमा व्यावसायिक व्यवसाय सुरु गर्ने।
त्यस समय यो क्षेत्रका अधिकांश मानिसले परम्परागत बाख्रा–गाई चराउने खेतीभन्दा परको सोच राख्नै सकेका थिएनन्।

दैलेखको पहिलो : बोईलर कुखुरा, लेगहर्न अण्डा र ५०० बोट सुन्तलाको बगैँचा

टोपबहादुरले सुरु गरेको यात्रा साधारण थिएन।
त्यो समय दैलेखमा सेतो कुखुराको मासु खान नहुने भन्ने धारणा बलियो थियो।

तर टोपबहादुरले जोखिम उठाए—

चितवनबाट चल्ला ल्याएर दैलेखमा पहिलो बोईलर कुखुरा पालन

पहिलो व्यावसायिक लेस (लेगहर्न) कुखुरा अण्डा उत्पादन

रानीवनमा ५०० बोट भन्दा बढी व्यावसायिक सुन्तला खेती

यीमध्ये कुनै पनि कार्य त्यसबेला साधारण थिएन।
सुन्तला त सुर्खेत पुर्‍याउन हेलिकप्टर प्रयोग भएको कथा आज पनि पुराना बासिन्दाले स्मरण गर्छन्—यो एउटै घटना दैलेखको कठिनाइ र टोपबहादुर सिंहको दृढता दुवैको प्रतीक हो।

‘रममा’ जुस उद्योग : सम्भवत दैलेखको पहिलो फल–उद्योग

व्यावसायिक सुन्तला खेती मात्र होइन, टोपबहादुरले सुन्तलाबाट ‘रममा’ नामक जुस उत्पादन उद्योग पनि सुरु गरे।
त्यो समय दैलेखमा उद्योग खोल्नु भनेको एउटा साहस मात्र होइन, प्रदेशकै सम्भावनाप्रति विश्वासको प्रतिक थियो।

आजसम्म पनि दैलेखमा यति ठूलो आत्मनिर्भर उद्योग थोरै मात्र छन्, तर टोपबहादुरले त्यो दशकमा नै असम्भवजस्तै काम गरेर देखाएको इतिहास बेग्लै छ।

एक व्यक्तिले बदलेको दृष्टिकोण

टोपबहादुर सिंहले न गाउँ छोडे, न कठिनाइबाट भागे।
बरु गाउँमै बसेर राजनीति, व्यावसायिक कृषि, पशुपालन र उद्योगमार्फत दैलेखमा नयाँ सम्भावनाको बीउ रोपिदिए।

त्यो बीउ आजसम्म दैलेखको इतिहासका पानाहरूमा हराभराइ भएर बसेको छ।
वर्तमानले चाहे नचिने पनि इतिहासले भने उनलाई सधैं स्मरण गरिरहनेछ—उहाँले नयाँ बाटो खोलिदिएको कारण।